Definicje filozofia A

• Kim jest ATRYBUT znaczy zobacz właściwość
• Kim jest ANTYSTENES Z ATEN znaczy założyciel szkoły cyników, uczeń Sokratesa, od którego wziął przekonanie, iż główna rzecz w życiu to cnota - jedyne dobro i cel życia. Definiował ją jako obojętność dla pozornych
• Kim jest ARYSTOTELES ZE STAGIRY znaczy lekarza króla macedońskiego, uczeń Platona, w którego Akademii zyskał gruntowne wykształcenie. Był wychowawcą Aleksandra Macedońskiego. Założył swoją szkołę znaną pod nazwą Lyceum
• Kim jest AKSJOMAT znaczy twierdzenie, prawo, pewnik, prawda, uznane za oczywiste i przyjmowane bez dowodu
• Kim jest ARCHÉ znaczy u starożytnych Greków start, pierwsza zasada; łacińskie principium
• Kim jest APODYKTYCZNY znaczy wątpliwość, kategoryczny, jak na przykład dla Husserla prawda absolutna; nienaruszalny, logicznie niezbędny, oczywisty, wynikający z przesłanek, jak na przykład dla Kanta
• Kim jest ATARAKSJA znaczy absolutny spokój ducha zapewniający szczęście, jak na przykład u Epikura
• Kim jest APRIORYZM znaczy niezależna od doświadczenia, na przykład Platon uważał, iż istnieje wiedza wrodzona, dana od urodzenia, która pozwala trafnie odpowiadać człowiekowi na pytania, mimo iż przedtem
• Kim jest AKSJOLOGIA znaczy wartościach związanych z ludzkim postępowaniem moralnym, ustalająca kanony piękna, traktująca o sposobie istnienia wartości (zależne czy niezależne od kogoś albo czegoś), o
• Kim jest ANTROPOMORFIZM znaczy nadawanie, przypisywanie cech ludzkich zwierzętom, roślinom albo przedmiotom i przedstawianie bogów w formie ludzi
• Kim jest AKADEMIA PLATOŃSKA znaczy accademia platonica) - zobacz szkoła platońska
• Kim jest ANTECEDENS znaczy zjawisko mające przedtem miejsce, zobacz precedens
• Kim jest Ibn Sina\. AWICENNA, właśc znaczy podręczników naukowych, komentarzy do dzieł Arystotelesa, Świat ujmował teocentrycznie, jako dzieło myśli Bożej, stworzony z materii i wieczny. Bóg rządzi tylko losami gatunków, a
• Kim jest APOLOGECI znaczy swych dziełach do rozstrzygnięć natury filozoficznej, stojąc na gruncie Ewangelii i przenosząc definicje filozofii greckiej na grunt myśli chrześcijańskiej, pojmując naukę
• Kim jest ANTROPOCENTRYZM znaczy główną istotę na świecie, stawiający w centrum zainteresowania jego kwestie i problemy, antropocentryzm rozwinął się w epoce renesansu, stanowiąc podstawę prądu umysłowego zwanego
• Kim jest ASOCJACJA znaczy istnienie związku pomiędzy dwoma zjawiskami psychologicznymi, który skutkuje, iż wystąpienie jednego zjawiska wywołuje przypomnienie drugiego
• Kim jest ALIENACJA znaczy uprzedmiatawiania się ducha; jedno z podstawowych pojęć marksizmu, oznaczające wyobcowanie, oderwanie się na przykład wyprodukowanych rzeczy od ich wytwórcy, które, nabierając
• Kim jest ATOMIZM znaczy Demokryta, wedle którą natura złożona jest z niepodzielnych, małych cząstek, (atomów); została potwierdzona i rozwinięta poprzez współczesną fizykę
• Kim jest ANTYNOMIA znaczy dwoma sądami, z których oba wydają się prawdziwe; w logice rozumowanie prowadzące do sprzecznych wniosków; Kant wyróżnił i opisał cztery antynomie: konieczność (jej istota należy
• Kim jest ANTYTEZA znaczy pomiędzy czymś a czymś, na przykład Kant w krytyce metafizyki tradycyjnej stwierdził, iż antytezy są prawdziwe dla świata zjawisk, ponieważ tu panuje zasada przyczynowości, tezy
• Kim jest AURELIUSZ MAREK znaczy zwany młodszej szkoły stoików, autor Rozmyślań (w oryginale tytuł brzmi Do siebie samego). Zajmował się w pierwszej kolejności problemami etycznymi, filozofię rozumiał jako
• Kim jest AKT PSYCHICZNY znaczy barwy) w opozycji do treści świadomości (słyszanych dźwięków, widzianych barw, na przykład czerwieni), przeżycia psychiczne (słyszenie dźwięku, widzenie barwy) w rozumieniu
• Kim jest ANAKSYMENES Z MILETU znaczy przedstawiciel jońskiej szkoły przyrody; dał start naukom fizycznym badając związek pomiędzy temperaturą a stanem skupienia materii; zajmował się także zjawiskami
• Kim jest ABSOLUT znaczy doskonały) to, co istnieje bez żadnej powody, samo poprzez się; wg Plotyna to Prajednia, byt powyżej bytami, poznawalny tylko intuicyjnie; w ekstazie, w ekstatycznym oglądzie jest
• Kim jest ARCHETYP znaczy zwany infrastruktura, będąca rezerwuarem zbiorowych, pierwotnych wyobrażeń, pojęć, zachowań, obrazów, myśli charakterystycznych dla całej ludzkości, odziedziczonych po niej
• Kim jest ARYSTOTELIZM HETERODOKSYJNY znaczy zakładająca, iż poznanie prawdy może się odbywać z pominięciem Pisma św., przez zgłębianie myśli Arystotelesa; najwybitniejszym przedstawicielem tej doktryny był Dawid z Dinant
• Kim jest AUSTIN JOHN LANGSHOW znaczy najwybitniejszych przedstawicieli filozofii analitycznej, która za kluczowe zadanie filozofii uznaje analizę wypowiedzi językowych. Austin przywiązywał szczególne znaczenie do
• Kim jest ANTAGONIZM znaczy czegoś do czegoś, na przykład sił, zjawisk, osób, zasad, idei; na przykład w marksizmie określano w ten sposób wzajemny relacja klas socjalnych, ścieranie się racji poszczególnych
• Kim jest AKCYDENS znaczy której rzecz nadal pozostaje tym samym; jakość rzeczy, relacje pomiędzy rzeczami; termin wprowadzony poprzez Arystotelesa, mający wskazywać różnicę między ważnymi cechami bytu i
• Kim jest AVENARIUS RICHARD znaczy Szwajcarii, przedstawiciel pozytywizmu epistemologicznego, wspólnie z Machem twórca doktryny empiriokrytycyzmu. Sformułował program uprawiania edukacji w oparciu o czyste , a więc
• Kim jest ANZELM, ŚWIĘTY znaczy ojca scholastyki ; wyraziciel postawy, zgodnie z której do poznania prawdy potrzebna jest wiara i rozum. Wiara ma być punktem wyjścia i dojścia, rozumowanie może służyć jako
• Kim jest ANAKSAGORAS znaczy żył w złotym wieku Aten, wybierając dobrowolne ubóstwo; przyjaźnił się z Peryklesem, Eurypidesem, Fidiaszem. Interesował się problemem arché. Uważał, iż składniki świata są
• Kim jest ARENDT HANNAH znaczy niemieckiego pochodzenia, uczennica Husserla, Heideggera i Jaspersa; od początku swej kariery naukowej w centrum jej zainteresowania była socjologia i polityka, ku czemu zbliżały
• Kim jest ABELARD PIOTR znaczy scholastyczny; prowadził ożywioną działalność nauczycielską; jego wykłady wywoływały entuzjazm wśród słuchaczy. Miłość do Heloizy, bratanicy (siostrzenicy?) kanonika Fulberta
• Kim jest AJDUKIEWICZ KAZIMIERZ znaczy lwowsko-warszawskiej, uznawany za prekursora filozofii analitycznej, zajmujący się logiką i sposobami dedukcyjnymi, znajdującymi wykorzystanie między innymi w semantyce i teorii
• Kim jest AHINSA znaczy w filozofii indyjskiej jedna z podstawowych zasad nakazująca niestosowanie przemocy wobec istot żywych
• Kim jest ARGUMENT Z ILUZJI znaczy mających charakter złudzeń i jedynie w tych doświadczeniach jego prawdziwość ma rację bytu; zazwyczaj jest jednym z dwóch argumentów, z których jeden jest prawdziwy, a drugi nie
• Kim jest ALTERNATYWA znaczy najczęściej wykluczającymi się; w logice znaczy konstrukcję co najmniej dwóch zdań prostych połączonych spójnikiem albo , lub i tak sformułowanych, iż jedno jest prawdziwe, a
• Kim jest ALTRUIZM znaczy wprowadzony poprzez Comte´a, który w swej filozofii pozytywnej kładł nacisk na propagowanie postaw ludzi mających na względzie dobro innych; synonim egoizmu
• Kim jest AMBIWALENCJA znaczy dwojakość, na przykład doznawanych w tym samym czasie, przeciwstawnych uczuć
• Kim jest ARYSTOTELIZM znaczy poglądy Arystotelesa, która wyklucza skrajności, nie zajmuje stanowisk jednoznacznych, na przykład idealistycznych czy materialistycznych, czysto racjonalistycznych czy
• Kim jest ANTYCYPACJA znaczy wyprzedzanie; rodzaj twierdzenia, które w momencie ogłoszenia nie zostało jeszcze udowodnione, lecz rozwój naukowy sprawił, iż udowodniono je potem
• Kim jest AMORALIZM znaczy zasad moralnych, nieumiejętnością odróżniania dobra od zła; dla Nietzschego to postawa człowieka umiejącego żyć poza dobrem i złem, co jakoby miało cechować ogromnych twórców
• Kim jest AMFIBOLIA, AMFIBOLOGIA znaczy błąd wieloznaczności wypowiedzi, wynikający z wykorzystania niewłaściwej składni; termin odnoszący się do ppojęcia mającego dwa różne znaczenia
• Kim jest AKTYWISTYCZNA KONCEPCJA POWSTANIA ŚWIATA znaczy Fichtego, zakładająca, iż praprzyczyną narodzin świata jest gest, działanie, a nie substancja, działanie gdyż jest pierwotniejsze od substancji; atrybutem czynu jest wolność, bez
• Kim jest ANALIZA znaczy czegoś, co jest całością, na składniki, przedmioty, aby w ten sposób badać ową całość, na przykład element albo zdarzenie, jak to ma miejsce chociażby w fizyce czy chemii
• Kim jest ARGUMENT TELEOLOGICZNY znaczy argument stosowany w dowodzeniu istnienia Boga, zakładający jego istnienie na podstawie tego, iż istnieje świat, który musiał zostać poprzez Niego stworzony
• Kim jest ALETHEIA znaczy starogreckie wyraz oznaczające prawdę, dosłownie to, co jawne, nieskryte; dla Heideggera to doświadczanie oczywistości, a więc tego, co prawdziwe
• Kim jest AKT ŚWIADOMOŚCI znaczy w fenomenologii Husserla czynność, stan świadomości ukierunkowanej na coś, zawierający w sobie intencję (skierowanie
• Kim jest ALBO - ALBO znaczy wyboru, przed jakim staje człowiek: lub opowiedzenie się za życiem religijnym (etyczno-religijnym), za wiecznością oferowaną nam poprzez to życie, lub za doczesnością
• Kim jest ATRAKTOR znaczy oznaczające stan układu, do którego zmierzają pozostałe stany; jako przykład atraktora podaje się zazwyczaj ruch wahadła nie otrzymującego energii, dla którego atraktorem jest pkt
• Kim jest AKT I POTENCJA znaczy składniki bytu, rzeczy, substancji; akt jest urzeczywistnieniem potencji; każda jednostkowa rzecz, substancja jest urzeczywistnieniem tego, co potencjalne; akt w relacji do
• Kim jest ANIMIZM znaczy i w każdym przedmiocie tkwi dusza, co stanowi przesłankę do twierdzenia, iż żyją nie tylko ludzie czy zwierzęta, lecz na przykład także rośliny czy kamienie
• Kim jest ALBERT WIELKI znaczy niemiecki, dominikanin nauczający w różnych miastach niemieckich i w Paryżu, nauczyciel św. Tomasza z Akwinu. Za życia cieszył się wielkim autorytetem. Spora część jego pism to
• Kim jest ANALIZA FILOZOFICZNA znaczy dwudziestych i trzydziestych XX w., polegająca na badaniu języka, określaniu jego prawidłowych struktur, aby móc w nim jednoznacznie określać to, co jest prawdą, a co fałszem
• Kim jest ANALOGIA znaczy cechami, zjawiskami, rzeczami i tym podobne, na przykład sternik ma się do łodzi tak jak prezydent do państwa; wg Arystotelesa rozumowanie polegające się na założeniu, iż istnieją
• Kim jest ARGUMENT KOSMOLOGICZNY znaczy zawierający w sobie apodyktyczny obiekt, odnoszący się do jakiejś cechy świata, potwierdzającej równocześnie istnienie Boga, jak na przykład pierwsza powód u św. Tomasza czy idea
• Kim jest ANAMNEZA znaczy sobie ; w filozofii Platona sposób poznania bytu i jego zasad, rozumiany jako przypomnienie sobie poprzez duszę idei widzianej przed następnym wcieleniem się w ciało
• Kim jest ANTROPOLOGIA FILOZOFICZNA znaczy człowiekiem z punktu widzenia dociekań filozoficznych; bada naturę ludzką, rozważa miejsce człowieka w świecie natury i w świecie społecznym, zajmuje się celem i sensem życia
• Kim jest ANAKSYMANDER Z MILETU znaczy grecki, przedstawiciel jońskiej szkoły przyrody, uczeń Talesa z Miletu, najprawdopodobniej autor pierwszego dzieła filozoficznego w Grecji pt. O przyrodzie. Wykonał mapę, gnomon
• Kim jest APERCEPCJA znaczy samego siebie; samoświadomość; poznawanie, wchłanianie nowych wyobrażeń o czymś dzięki już posiadanych; dla Leibniza był to stan o różnym stopniu jasności, wyrazistości i
• Kim jest APOSTAZJA znaczy przekonań; w Kościele katolickim dobrowolne, świadome odejście ochrzczonego od wiary; zdaniem Maritaina ruch usuwania wartości chrześcijańskich na rzecz wartości humanistyczno
• Kim jest ARGUMENT znaczy twierdzenie uzasadniające bądź obalające tezę, dowód na coś
• Kim jest ATMAN znaczy w filozofii indyjskiej jedno z podstawowych pojęć oznaczających duszę, zasadę życia, absolut, osobę
• Kim jest ATEIZM znaczy pogląd odrzucający istnienie Boga, odrzucający boską ingerencję w życie ludzi
• Kim jest APOKATASTAZA znaczy wg Orygenesa pogląd, iż także dusze potępione i szatani zostaną zbawieni; powrót wszechrzeczy do pierwotnego źródła, do doskonałości, do Boga
• Kim jest APLIKACJA znaczy zdaniem Gadamera to jest odniesienie interpretowanego tekstu do sytuacji, gdzie jest on rozumiany
• Kim jest ARCHEUS znaczy wg średniowiecznego lekarza Paracelsusa zasada życia tkwiąca w każdej żywej istocie, która, jeżeli się ją pozna, pozwoli człowiekowi oddziaływać na przyrodę
• Kim jest APOLLIŃSKI znaczy harmonijny, powściągliwy; definicja nawiązujące z jednej strony do greckiego boga, Apollina, patrona literaturze, muzyki, sztuki, a z drugiej - do postawy człowieka panującego nad
• Kim jest ARETE znaczy człowieka, jego kondycję fizyczną i moralną, na którą powinny się składać między innymi męstwo, odwaga, sprawiedliwość; droga wiodąca do szczęścia
• Kim jest APATIA znaczy obojętność, niewrażliwość na bodźce; dla stoików brak namiętności charakteryzującej mędrca, który w ten sposób wyzbywał się afektów
• Kim jest APEIRON znaczy wszystkich rzeczy, materia podstawowa, będąca czymś nieskończonym, wiecznym, bezgranicznym i bezkształtnym, dająca start przyrodzie, z której powstają, jak i powracają do niej
• Kim jest AUGUSTYNIZM znaczy położył podwaliny pod filozofię chrześcijańską, zrywając z obiektywizmem i naturalizmem Greków; głosząca teocentryzm i infinityzm, uznająca pierwszeństwo woli przed rozumem
• Kim jest ASOCJACJONIZM znaczy istnieje system zwany asocjacją, pozwalający kojarzyć myśli, wyobrażenia, zjawiska psychiczne w świadomości człowieka; 2. teoria filozoficzna głosząca, iż z prostych spostrzeżeń
• Kim jest ARYSTYP Z CYRENY znaczy założyciel szkoły cyrenajskiej, uczeń Sokratesa, stosował w praktyce hedonizm. Lekceważył wiedzę, ponieważ uważał, iż kwestie praktyczne są ważniejsze od teoretycznych. Uważał
• Kim jest Ibn Ruszd\. AWERROES, właśc znaczy i filozof arabski, znany w pierwszej kolejności ze swych komentarzy do dzieł Arystotelesa, którego uważał za największego filozofa, jakiego Bóg dał ludzkości. Uprawianie filozofii
• Kim jest AUTONOMIA znaczy suwerenność, samodzielność; na przykład wg Kanta dotyczyła moralności wobec wszelkich uwarunkowań zewnętrznych, ponieważ jedynie taka autonomia ma jakąkolwiek wartość
• Kim jest AWERROIŚCI znaczy filozoficznego, dyskwalifikującego dowód, rozum na rzecz wiary w procesie dochodzenia do prawdy, zaprzeczającego opatrzności Bożej, wolności Boga w dziele powstania; awerroiści
• Kim jest AWERROIZM ŁACIŃSKI znaczy poprzez Awerroesa; jego przywódcą był Siger z Brabantu, buntownik uniwerytecki, zmuszony uciekać do Włoch przed inkwizycją; kluczowym ośrodkiem ruchu był Paryż; kluczowe tezy
• Kim jest AUTORYTET znaczy osoba, organizacja cieszące się uznaniem, prestiżem, co pozwala wywierać wpływ na członków danej społeczności przez propagowanie idei, mechanizmów wartości, zachowań, itp
• Kim jest A POSTERIORI znaczy wg Kanta to rodzaj sądów, jakie wypowiadamy o świecie na podstawie wiedzy płynącej z doświadczenia; synonim sądów a priori
• Kim jest A RECENTRIORI znaczy na świeżo, licząc od aktualnego teraz . Termin na oznaczenie poglądu, że wszystko można poznać wyłącznie po raz pierwszy, iż świat jest światem pierwszego dnia
• Kim jest ABSURD znaczy pojęć filozofii egzystencjalnej ( Jaspers, Sartre, Camus, Heidegger), przez które określano charakter ludzkiego życia rozpatrywanego z perspektywy śmierci, wskazując na jego
• Kim jest A PRIORI znaczy przedmiotach na podstawie wiedzy czerpanej z umysłu, a nie z doświadczenia; cechami tych sądów są konieczność i powszechność, innymi słowy, to jest wiedza, jaką posiadamy o
• Kim jest ADEKWATNY znaczy zgodny z czymś; w teorii poznania ustalenie odnoszące się do sądów odzwierciedlających rzeczywistość, a więc prawdziwych w myśl klasycznej definicji prawdy
• Kim jest ABSTRAKCJA znaczy posiadające bezpośrednich odniesień w świecie elementów, lecz nazywające na przykład klasy elementów, zbiory zdarzeń, tworzące definicje odnoszące się do tego, co ogólne, na
• Kim jest AGAPE znaczy definicja religijne oznaczające rodzaj miłości okazywanej Bogu, rodzaj szczęścia odczuwanego w chwilach obcowania z Bogiem
• Kim jest AGNOSTYCYZM znaczy światopoglądowa negująca sposobność poznania w pełni czegokolwiek, a tym bardziej absolutu, lub zawężająca region poznania jedynie do pewnych dziedzin, ulegająca bezsilności wobec
• Kim jest AFEKT/AFEKTY znaczy występującą w krótkim czasie, nad którą trudno zapanować; dla stoików była to namiętność rozumiana jako coś przeciwnego naturze ludzkiej, bezrozumne poruszenie duszy
• Kim jest ABSTRAKT znaczy synonim konkretu, coś, co rozpatruje się w oderwaniu na przykład od kontekstu
• Kim jest ASERTORYCZNY znaczy rodzaj sądu stwierdzającego dany stan rzeczy, na przykład zdaniem Kanta asertoryczne jest twierdzenie: Człowiek ma rozum ; przeciwnieństwem jest apodyktyczny
• Kim jest ASCEZA znaczy dóbr materialnych, umartwianiu swego ciała, izolacji od ludzi, aby osiągnąć zbawienie duszy po śmierci; ascetyczny schemat życia był szczególnie propagowany w średniowieczu
• Kim jest Augustyn Aureliusz,\. AUGUSTYN, ŚWIĘTY, właśc znaczy chrześcijaństwa starożytnego, nauczyciel retoryki, wychowany poprzez matkę w duchu chrześcijańskim, jednak początkowo usposobiony do niego niechętnie (pierwotnie wyznawał
• Kim jest ACHILLES I ŻÓŁW znaczy Elei, wytoczony przeciw istnieniu ruchu, zakładający, iż Achilles, szybkonogi bohater Iliady Homera, nigdy nie dogoni żółwia, jeżeli ten wystartuje cokowiek prędzej, gdyż goniący
• Kim jest APORIA/APOREMA znaczy nie dająca się przezwyciężyć trudność w rozumowaniu; sprawa sporna dopuszczająca przeciwstawne rozwiązania
• Kim jest ADORNO THEODOR WIESENGRUND znaczy poglądach, w okolicy Horkheimera uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela szkoły frankfurckiej; w okolicy filozofii studiował muzykę, psychologię i socjologię na
• Kim jest ANGST znaczy wynikającego z poczucia osamotnienia człowieka w obliczu nicości, śmierci przy jednoczesnym odczuciu nieskończonego trwania wszechświata; definicja wprowadzone do filozofii

Co to znaczy Słownik znaczenie filozofia

Lista pojęć i zagadnień z dziedziny filozofii, języka polskiego.

Definicje filozoficzne, pojęcia na język polski. Co to znaczy ze słownika?